Türk Mutfağından Dünya Mutfağına Miras Kalanlar: Kuş Üzümü
Türk mutfağında sıkça kullanılan kuş üzümü, dünya mutfağına miras kalan ürünlerden biridir. Kuru meyve çeşitleri arasında yer alan kuş üzümü Türk mutfağında çoğunlukla zeytinyağlı, kek, sarma, iç pilav, komposto, dolma gibi yemeklerde kullanılır. Bunun dışında tatlılarda da kullanılan kuş üzümü, kullanılan ürüne lezzet katar. Aşure, zerde, sütlaç gibi tatlılarda sıkça tercih edilmektedir. Ek olarak kültürümüzde yer alan kuru meyve çeşitleri arasında bulunmaktadır.
Kuş Üzümü Nedir?
Kuş üzümü Asya, Kuzeybatı Afrika, Avrupa ve Kuzey Amerika’da yetişen bir bitkidir. Anavatanı Anadolu’dur, ülkemizde ağırlıklı olarak Isparta ve Mersin’de yetişir. Kuş üzümünün botanik adı “ribes nigrum”dur. Soğuğa dayanıklı bir bitkidir ve dağlık bölgelerde kolayca büyür. Orta boydaki çalılarda yetişen kuş üzümü renkli çiçeklere sahip bir bitki türüdür.
1400’lü yıllarda yabani olarak bulunan kuş üzümü, ilaç olarak kullanılmıştır. Sonraki yüzyıl içerisinde ise evcilleştirilen bu bitki türü, Batı Avrupa’da bahçelerde kullanılmıştır. Kuş üzümü tomurcukları ve yaprakları yıllardır bitkisel ilaç yapımında kullanılmaktadır.
Kuş Üzümü Nasıl Yetişir?
Kuş üzümü günümüzde yaklaşık 230 farklı türe sahiptir. Bu bitkinin dikimi için en ideal mevsim sonbahar mevsimidir. İlkbaharda da ekilebilecek olan bitkinin, bu mevsimde ekilmesi, güçlenmek için zor bir süreç geçirmesine neden olur. Bu nedenle ekilmesi için eylül ekim ayları en ideal zamanlardır. Kuş üzümü, kış uykusu dönemi geçirdikten sonra ilkbaharda uyanmaya ve çiçek açmaya başlar. Toprak türü olarak ıslak toprağı seven bu bitki, rüzgardan korunaklı bir alanda yetiştirilmelidir. Kuş üzümü gölge ya da güneşten çok fazla etkilenmez. Kuş üzümünü ekmeden önce uygun koşullar hazırlanmalıdır. Yaklaşık 50 cm boyutunda bir çukura ekilmesi, köklerinin güçlenmesi için uygun ortamı sağlar. Çok fazla su istemeyen bitkinin nadiren sulanması yeterli olacaktır. Ilıman iklime sahip olan coğrafyalarda rahatça yetişebilen kuş üzümü, kuru meyve olarak da sıkça tüketilir.
Kuş Üzümü Nerelerde Kullanılır?
Kuru meyve çeşitleri arasında yer alan kuş üzümü, Türk mutfağında sıkça kullanılan bir üründür. Kurutulmuş olarak kullanımı yaygın olarak zeytinyağlılarda, tatlılarda çoğu zaman tercih edilir. Kullanıldığı yemeğe ya da tatlıya farklı bir lezzet katan kuş üzümü kullanımı ülkemizde oldukça yaygındır. Dolma, sarma, pilav iç harcı gibi yemeklerde çam fıstığı ile birlikte kullanımı tercih edilir. Yemekler dışında günlük tüketim için de uygun olan kuş üzümü, gün içinde atıştırmalık olarak da tüketilebilir. Karışık çerez paketlerinde de yer alan kuş üzümü, kuruyemiş çeşitleri ile birlikte de keyifle tüketilebilir. Ek olarak kuru meyve çeşitleri arasında yer alan kuş üzümü; kek, pasta, kurabiye gibi hamur işi ürünlerinde de keyifle kullanılır.
Kuş Üzümü Nasıl Kurutulur?
Kuru meyve çeşitlerinden biri olan kuş üzümü, farklı kurutma yöntemleri ile kurutulabilir. Kuş üzümü kurutma yöntemlerinden biri güneşte kurutma yöntemidir. Güneşte kuş üzümü kurutmak, doğal kuru meyve yöntemlerinden biridir. Güneşte kuş üzümü kurutma yöntemi, üzümlerin ayıklanıp iyice yıkanarak bir tepsi üzerine serilmesi ile yapılır. Burada üzümlerin birbirine temas etmemesi gerekmektedir. Tepsi üzerine serilen kuş üzümü, üzeri örtülerek güneşte kurumaya bırakılır.
Kuş üzümü kurutma yöntemlerinden biri de fırında kurutma yöntemidir. Kuru meyve çeşitlerinde meyvelerin kurutulması için tercih edilen yöntemlerden biri olan fırında kurutma, kısa sürede kuru meyve elde edilmesini sağlar.
Kuş üzümü kurutma yöntemlerinden bir diğeri, dehidratör ile kurutmadır. Kuru meyve için kullanılan yöntemlerden biri olan dehidratör yöntemi, gıda kurutucu araç ile kurutma işlemidir.
