Türk Mutfağından Dünya Mutfağına Miras Kalanlar: Fındık

Fındık, kültürümüzde önemli bir yere sahip olan kuruyemiş çeşitlerinden biridir. Kuruyemişlerin olmazsa olmazı, akşamları çayla sohbetlerin vazgeçilmezidir. Fındık ve fındık çeşitleri, besin değeri açısından da oldukça zengin bir üründür. Kuruyemiş olarak tüketilebileceği gibi tatlılarda, pastalarda, kurabiyelerde, keklerde fındık çeşitleri sıkça kullanılır. Geleneksel sütlü ve şerbetli tatlılarda da tercih edilen fındık, içine katılan ürüne ayrı bir lezzet verir. Fındık, farklı şekillerde tüketilebilmektedir. Fındık çeşitleri; çiğ fındık içi, kabuklu fındık, kavrulmuş fındık içi, kavrulmuş tuzlu fındıktır.

Türkiye, fındık üretimi açısından dünyada ilk sıralarda yer alır. Dünyada fındık üretimi yapan başlıca ülkeler; Türkiye, İtalya, Azerbaycan ve Gürcistan’dır. Bu ülkeler dışında İran, Avustralya, Çin ve Fransa’da da fındık üretimi oldukça yaygındır. Sadece bir kuruyemiş olarak değil, günlük tüketim açısından da gıdaların içinde de fındık bulunmaktadır. Bu nedenle dünyada fındık ve fındık içeren ürünlerin tüketimi yaygındır.

Ticari üretim açısından da önemli bir yere sahip olan fındık çeşitleri, dünya genelinde sıkça tüketilmektedir. Fındık fiyatları ise yıllık olarak hasat, mevsim gibi koşullara göre değişiklik göstermektedir.

Fındık Nedir?

Fındık, huşgiller (betulaceae) familyasından bir çalı ve ağaç türüdür. Fındık ağacı, sert kabuklu meyvelere sahiptir. Yapraklarının uç kısımları çift dişli ve sivri uçludur. Fındık ağacı ilkbaharda çiçek açar. Fındık ağacının boyu 5 metreye kadar büyüyebilir. Ortalama bir fındık ağacı 3 metre boyundadır. Ağaçlar kışın yaprak dökerler. Çiçeklenmesi ise ülkemizde mart ve nisan aylarındadır.

Fındık ağaçlarında erkek çiçek ve dişi çiçek bulunmaktadır. Dişi çiçeklerin boyutu oldukça küçüktür ve kış mevsimi süresince bu çiçekler, tomurcukların içinde gizlenir. Erkek çiçekler ise kedicik şeklindedir ve 5-12 cm arasında bir uzunluğa sahiptir. Fındığı içinde tutan dış kısmına ise çotanak adı verilir. Yeşil renkte olan çotanak, içinde çoğunlukla birden fazla fındık barındırır.

Fındığın Tarihçesi

Tarihçe açısından fındık adını, Karadeniz’in eski adından alır. Eski çağlarda Pont Exinus ismi ile anılan Karadeniz bölgesinin isminden türemiştir. Kelime olarak kökeni, bu isimden türeyen “pontik” ismine dayanmaktadır. Farklı dillerde fonduk, bunduk, nux, leptokarion gibi isimler ile anılmaktadır. Türk kültüründe ise fındık ismi üç farklı aşamadan geçmiştir. Kosuk, çetlevük ve bunduk isimlerinden sonra değişerek fındık, günümüzdeki ismini almıştır.

Fındığın tarihçesi, arkeolojik kaynaklara göre M.Ö 10000 yıllarına dayanmaktadır. Eski çağlarda Çin’de de fındık yetiştiriciliğinin olduğu bilinmektedir. M.Ö 2000’li yıllarda fındığın kutsal meyveler içinde bulunduğu ifade edilmektedir. Eski zamanlardan bu yana fındık, çok sevilen ve günlük yaşamın pek çok alanında kullanılan bir ürün olmuştur.

Fındık Nasıl Yetişir?

Fındık ağacı en az 10 metre rakımda yetişebilen bir ağaç türüdür. Yaşayabileceği en yüksek rakım ise 1600 metredir. Ülkemizde Karadeniz bölgesinde ağırlıklı olarak yetişir. Giresun, Düzce, Zonguldak, Ordu, Rize, Trabzon, Sakarya, Isparta, Hatay, Sinop, Erzurum, Balıkesir gibi illerimizde fındık ağaçları bulunmaktadır. Dünya genelinde fındık ağacının en iyi yetiştiği bölge Türkiye’de Doğu Karadeniz bölgesidir. Ortalama 20 çeşit fındık ağacı türü bulunmaktadır.

Fındık için yetişme koşullarının başında yağış gelir. Yıllık olarak 1000-2000mm arası yağışa ihtiyaç vardır. Fındık ağacı iklim koşulu olarak kışların ılık geçtiği iklimlerde kolayca büyüyebilir. Humuslu toprağı seven fındık, ülkemizde ve kültürümüzde geniş bir yere sahip olan kuruyemiş türleri arasında bulunmaktadır almaktadır.

Fındık Çeşitleri Nelerdir?

Günümüzde severek tüketilen bir kuruyemiş olan fındık, farklı çeşitlere sahiptir. Karışık çerez paketlerinin de en sevilenleri arasında fındık çeşitleri yer almaktadır. Kuruyemiş çeşitleri içinde bulunan fındık fiyatları, fındığın türüne göre değişiklik göstermektedir. Tüketim türüne göre fındık çeşitleri; çiğ fındık içi, kabuklu fındık, kavrulmuş fındık içi, kavrulmuş tuzlu fındıktır.

Yapısal türüne göre fındık çeşitleri; yuvarlak fındık (tombul fındık), badem fındık ve sivri fındık olarak üç kategoride toplanır.

Yuvarlak fındıklar, tombul fındık olarak da bilinir. Biçim olarak yuvarlak formda olan bu fındıkların kalınlık ve genişlik ölçüleri birbirine yakındır. İrilik bakımından ise orta irilikte olan yuvarlak fındıkların protein ve yağ oranları yüksektir. Yuvarlak formları sayesinde kolayca kırılabilir.

Badem fındıkları, yassı badem ve yuvarlak badem fındık olarak ikiye ayrılır. Biçim olarak uzun bir yağıya sahip olan badem fındık, kurutulmadan kolayca tüketilebilir bir çerez çeşididir.

Sivri fındıklar, yapı olarak uzun bir forma sahip olan sivri fındık, kuruyemiş çeşitleri arasında ağırlıklı olarak kabuklu fındık satışında tercih edilir.

Çiğ Fındık İçi

Kuruyemiş çeşitleri içinde bulunan çiğ fındık içi, fındığın işlem görmeden kabuğundan ayrılmış halini ifade eder. Kabuğundan ayrılan fındık, kavrulmadan paketlenir. Keyifli çerez çeşitleri arasında yer alan çiğ fındık içi, günün her saati rahatlıkla yiyebileceğiniz bir atıştırmalıktır. Akşamları çayın yanında, gün içinde, ara öğünlerde, okulda ya da ofiste her an keyifle tüketebilirsiniz.

Kabuklu Fındık

Kuruyemiş çeşitleri arasında yer alan kabuklu fındık, fındığın çotanak bölümünden ayrıldıktan sonraki halini ifade eder. Çotanak kısmından ayrılan fındık, kabuğu ile paketlenir. Keyifli çerez çeşitleri arasında yer alan kabuklu fındık, günün her saati rahatlıkla tüketilebilir. Kabukları kırıldıktan sonra isterseniz çiğ fındık olarak isterseniz kavurarak kavrulmuş fındık olarak rahatlıkla yiyebilirsiniz. Akşamları çayın yanında, gün içinde, ara öğünlerde, okulda ya da ofiste her an keyifle tüketebilirsiniz.

Kavrulmuş Fındık İçi

Fındık çeşitleri arasında yer alan kavrulmuş fındık içi, kuruyemiş türleri arasında en sevilenlerden biridir. Fındığın kavrularak kabuklarından ayrılması ile kavrulmuş fındık içi elde edilir. Keyifli çerez çeşitleri arasında yer alan kavrulmuş fındık içi, günün her saati rahatlıkla yiyebileceğiniz bir atıştırmalıktır. Akşamları çayın yanında, gün içinde, ara öğünlerde, okulda ya da ofiste her an keyifle tüketebilirsiniz.

Kavrulmuş Tuzlu Fındık

Fındık çeşitleri arasında yer alan kavrulmuş tuzlu fındık, kuruyemiş türleri arasında en sevilenlerden biridir. Fındığın kavrularak kabuklarından ayrılması ve tuzlanması ile kavrulmuş tuzlu fındık elde edilir. Keyifli çerez çeşitleri arasında yer alan kavrulmuş tuzlu fındık, günün her saati rahatlıkla yiyebileceğiniz bir atıştırmalıktır. Akşamları çayın yanında, gün içinde, ara öğünlerde, okulda ya da ofiste her an keyifle tüketebilirsiniz.